Kunststofcirkel: van korrel tot product
In de natuur gaat er niets verloren. Als er in de natuur bijvoorbeeld een dier doodgaat dan is dat dode dier weer voedsel voor andere dieren. Dit heet de voedselkringloop. Een ander goed voorbeeld van een kringloop is de waterkringloop. De zon verdampt het water in de zeeën en rivieren. Deze waterdamp stijgt op en wordt een wolk. Als de damp (wolk) afkoelt gaat het regenen. De regen komt weer in de rivieren en zeeën terecht. En zo blijft het maar door gaan. Het voordeel van een kringloop is dat er niets verloren gaat.
Kringloop kunststof
Er bestaat ook een kringloop van kunststoffen. Dit heet ook wel de kunststofcirkel. In de kunststofcirkel gaat er geen kunststof verloren. Oude kunststofproducten zijn de grondstof voor nieuwe kunststofproducten.
Grondstof
In de fabriek begint het allemaal met kunststofkorrels. Elke kunststof heeft zijn eigen korrel. Zo heb je bijvoorbeeld polypropyleen (PP)-korrels. Hiervan maken ze drinkbekers. Van polystyreen (PS)-korrels maken ze cd-hoesjes. En van polycarbonaat (PC)-korrels maken ze de cd’s. Zo zijn er nog meer soorten kunststofkorrels. Afhankelijk waarvoor het product wordt gebruikt of wat het moet kunnen, kiezen ze van een bepaald materiaal een korrel. Door een paar kleurstofkorrels toe te voegen, krijgen de producten hun kleurtje.
Ontwerp
Behalve de juiste kunststofkorrels is er ook een matrijs nodig. Een matrijs is een soort vorm van het te maken product en is gemaakt van metaal. Afhankelijk van de productiemethode bestaat de matrijs uit één of twee delen. Met behulp van een freesapparaat is er heel nauwkeurig een holle ruimte in gemaakt.
Productie
Met een matrijs en de juiste grondstof kan de productie beginnen. Er zijn drie mogelijke manieren waarop de kunststofkorrels de matrijs in gaan: 1. Spuitgieten, 2. Extruderen en 3. Vormblazen. Afhankelijk wat er gemaakt moet worden, kiest de fabrikant een techniek.
Spuitgieten
In de spuitmachine zit een draaiende schroef met daaromheen een oven. De schroef duwt de kunststofkorrels naar voren en ondertussen smelten ze. Zo ontstaat er vloeibare kunststof. Onder hoge druk spuit de machine via de spuitopening de vloeibare kunststof in de matrijs. Even laten afkoelen en het product is klaar voor afwerking. Met spuitgieten is het maken van ingewikkelde producten mogelijk.
Een as met schroef stuwt de polymeerkorrels, naar de verwarmde spuitmond. Het vloeibare polymeer komt terecht in de matrijs die bestaat uit twee delen en vult de tussenliggende ruimte. Vervolgens wordt een deel van de matrijs verwijderd en is het product klaar. Het extra stukje kunststof, de aanspuiting, dat nodig is om de kunststof door de matrijs te leiden wordt afgeknipt en opnieuw toegevoegd.
Extruderen
Bij extruderen duwt een schroef of een pers gesmolten kunststof door een matrijsopening. Je kunt het vergelijken met het continu uitknijpen van tandpasta uit een tube. Als de gesmolten kunststof de matrijs verlaat heeft het de vorm van de matrijsopening aangenomen. Het afkoelen van de kunststof gebeurt met koude lucht of koud water. Deze techniek wordt voornamelijk gekozen voor de productie van buizen, raamkozijnen of dakgoten.
Het extruderen lijkt deels op het spuitgieten. De toevoer van de polymeerkorrels (1) en (2) is hetzelfde. De polymeer korrels worden opgewarmd en vervolgens door een spuitmond (3) geperst in een vorm (4).
Vormblazen
Bij vormblazen zit een kunststofbuis in een matrijs. In de kunststofbuis wordt warme lucht geblazen. De warme lucht zorgt ervoor dat de kunststof smelt. Net als een ballon wordt de gesmolten kunststofbuis opgeblazen tot de wanden van de matrijs bedekt zijn met kunststof. Je laat alles afkoelen en het product is klaar. Vormblazen is zeer geschikt voor het maken van plastic flessen.
Afwerking
Wanneer het kunststofproduct na het spuitgieten uit de matrijs komt, zit er nog een extra stukje kunststof aan. Dit is de aanspuiting, het gangetje waardoor de vloeibare kunststof in de matrijs is gespoten. De aanspuiting halen ze eraf en wordt vermalen voor nieuw gebruik. Bij extruderen moet de kunststof na afkoelen nog op maat worden gesneden. Bij vormblazen is er geen verdere afwerking nodig.
Recycling
Na verloop van tijd zijn de kunststofproducten gebruikt en vormen zij afval. Kunststofafval wordt in veel gemeenten apart ingezameld. De ingezamelde kunststoffen worden gerecycled en zijn dan weer grondstof voor nieuwe kunststofproducten. Afvalverwerkers sorteren de kunststofproducten op soort kunststof, maken ze schoon en versnipperen ze. Van de snippers maken ze weer kunststofkorrels. Dit proces heet recycling.